ارتقاء عدالت اجتماعی راهی به سوی اقتصاد مقاومتی

گروه دانشگاه «خبرگزاری دانشجو» - یادداشت دانشجویی*؛  اقتصاد مقاومتی واژهای ست که برای اولین بار توسط مقام معظم رهبری در سال ۸۹ مطرح شد و کم کم در فضاها و محافل اقتصادی کشور در مورد آن بحث و گفتگو شد و در بهمن ۹۲ سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی توسط رهبری به قوای سه گانه کشور ابلاغ شد. اقتصاد مقاومتی یعنی تشخیص حوزه های فشار و به دنبال آن تلاش برای کنترل و بی اثر کردن آنها و در شرایط آرمانی تلاش برای تبدیل فشارها به فرصت است و به تعبیر مقام معظم رهبری اقتصاد مقاومتی معنایش این است اقتصادی داشته باشیم که هم روند اقتصادی کشور محفوظ بماند و هم آسیب پذیری اش کاهش یابد.

اقتصاد مقاومتی سندی جامع برای اقتصاد پایدار در کشور است و اصولی چون تقویت بخش خصوصی, اصلاح الگوی مصرف کاهش وابستگی به نفت در بودجه جلوگیری از تغییر دستورالعملها و تغییرات مستمر در قوانین از اصول اقتصاد مقاومتی هستند که به نظر میرسد تحقق آن ها منجر به خروج کشور از بن بستهای اقتصادی میشود.

حال آنکه بر خلاف تصور و تفاسیر برخی اقتصاد مقاومتی معادل اقتصاد ریاضتی نیست و با توجه به اصول کلی آن میتوان گفت تکیه بر نیروی انسانی و سرمایه داخلی در کنار تعامل سازنده با نگاه به بیرون و اتکاء به توان داخلی که از مهم ترین ویژگی های اقتصاد مقاومتی است نوعی تجهیز برای نبرد اقتصادی و بالا بردن قدرت چانه زنی در ابعاد کلان و بین امللی است و در واقع تفاوت اقتصاد مقاومتی با ریاضت اقتصادی مانند تفاوت عقب نشینی و نرمش تاکتیکی قهرمانانه است ولازمه  تحقق این امر تدوین برنامه  جامع و مدون اجرایی از سوی دولت به عنوان نهاد اجرایی حکومت است. یکی از مهمترین سیاست هایی که باید بستر را برای استراتژی اقتصاد مقاومتی فراهم کند اصلاح زیر ساخت های اقتصادی است اصلاح ناکار امدی هایی که در اقتصاد ایران وجود دارد و برای حذف این مشکل اولین قدم اصلاح قیمت های نسبی یعنی همان هدفمندی یارانه ها با تمرکز بر اصلاح ساختار تولید است.

در بند چهارم سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی به این موضوع اشاره شده و آمده است:

استفاده از ظرفیت اجرای هدفمندسازی یارانه ها در جهت افزایش تولید, اشتغال,بهره وری,کاهش شدت انرژی و ارتقاء شاخص های عدالت اجتماعی

با توجه با اینکه قانون هدفمندی یارانه ها طرحی ست که می تواند در رونق تولید,ایجاد اشتغال و ایجاد رفاه در کشور موثر باشد, میتوان گفت که اجرای قانون هدفمندی یارانه ها رابطه ی تنگاتنگی با اقتصاد مقاومتی دارد. کما اینکه اجرای فاز اول هدفمندسازی  یارانه ها و سهمیه بندی بنزین که  کنترل اسراف و تبذیر  را در پی داشت,  در واقع یکی از ارکان اقتصاد مقاومتی را تحقق بخشید و  آثار مثبتی بر جای گذاشت . هرچند انقطاع سه ساله ی اجرای آن  بین سالهای نود تا نود و دو و همچنین اعمال تحریم های ظالمانه و رشد شدید نرخ ارز که باعث شد قیمت سوخت ایران در مقایسه با همسایه ها به یک پنجم تا یک پانزدهم برسد از عواملی بودند که باعث کمرنگ شدن آثار مثبت اجرای فاز اول شدند.

حال آنکه برخی صاحب نظران با نگاه به بستر و ظرفیت های اقتصادی کشور معتقدند که هدفمندی یارانه ها از نظر علمی هیچ سازگاری با اقتصاد مقاومتی ندارد و استدلال میکنند که در اقتصاد مقاومتی اموال عمومی باید دقیق و به جای خودش مصرف شود نه اینکه پولی در اختیار همه مردم قرار داده شود و منشا بیکاری و عدم فعالیت در کشور بشود. همچنین در خصوص اجرای فاز دوم برخی بر این باور هستند که  افزایش قیمت حامل های انرژی افزایش نقدینگی, تورم و رشد منفی اقتصادی را در پی خواهد داشت لذا در شرایط کنونی اجرای آن با اصول اقتصاد مقاومتی در تضاد است.

همچنین در روند اجرای هدفمندسازی یارانه ها از توجه لازم به بخش تولید غفلت شده است این در حالی ست  که در اصول اقتصاد مقاومتی تاکید فراوانی بر این بخش مهم اقتصادی شده است اما عملا این بخش با چالش های جدی و راهکارهای غیر عملی مواجه بوده است. به نظر میرسد سناریو های مختلفی در خصوص ادامه اجرای برنامه هدفمندسازی یارانه ها در محافل سیاسی و اقتصادی جریان دارد برخی قطع یارانه پردرآمدها را به اقتصاد مقاومتی گره میزنند و برخی از کسری دوازده هزار میلیاردی دولت سخن می رانند  و برخی نیز با دیدگاه های افراطی تر قانون هدفمندسازی یارانه ها را در تعارض با قانون اساسی قلمداد کرده خواستار توقف هر چه سریعتر آن هستند.

اما باید گفت راهکار نهایی برای عبور از این چالشها و تحقق اصول اقتصاد مقاومتی در گرو ارائه و انجام دقیق برنامه هایی است که بستر را برای درمان اقتصاد رانتیر کشور فراهم میکند. از آنجایی که هدف قانون هدفمندسازی یارانه ها نیز در این راستا تعریف شده است لذا  چاره اندیشی , هم فکری و همدلی قوای سه گانه, اقتصاد دانان ,سیاستگذاران کلان اقتصادی و حضور فعال مردم در این عرصه , از ارائه انتقاد های واهی و سخنوری های اتهامی به سمت یکدیگر مثمر ثمرتر خواهد بود و در نهایت  منجر به شکوفایی اقتصادی و تحقق اصول اقتصاد مقاومتی خواهد شد.

فاطمه سیمری‌اصل فعال دانشجویی

انتشار یادداشت‌های دانشجویی به معنای تایید تمامی محتوای آن توسط «خبرگزاری دانشجو» نیست و صرفاً منعکس کننده نظرات گروه‌ها و فعالین دانشجویی است.